گره آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور به‌ویژه پایتخت، در سال‌های اخیر کورتر از گذشته شده و به نظر می‌رسد به‌رغم تمام خبرسازی‌ها و اقدامات انجام‌شده برای رهایی از این معضل محیط‌زیستی، تمام تلاش‌ها بی‌نتیجه مانده است و هر روز شاهد آن هستیم که آلایندگی بیشتری وارد هوای شهرهای بزرگ می‌شود. این در حالی که همواره انگشت اتهام، خودروهای تجاری را بیش از سایر بخش‌ها نشانه گرفته و برخی بر این باورند که این خودروها به‌ویژه مدل‌های فرسوده، سهم بالایی از آلاینده‌های محیط‌زیستی دارند. با این‌حال، در سال‌های اخیر، اقدام درخور توجهی برای رهایی از آن‌ها انجام نشده است.
روند خروج باری‌های فرسوده که به دلیل مالک‌محور بودن این خودروها، با تاخیر انجام می‌شود، اما بخش اتوبوسرانی کشور هم که در اختیار شهرداری‌ها قرار دارد، باز هم به کندی نوسازی می‌شود؛ تا آن‌جاکه به‌گفته مسئولان همین سازمان‌ها، در ۱۰سال منتهی به ۱۴۰۱ هیچ اتوبوس جدیدی به ناوگان اتوبوسرانی درون‌شهری کشور اضافه نشده است. حالا هم که قرار به نوسازی اتوبوس‌های کشور از طرق مختلف شده، باز هم مدل‌های وارداتی و حتی کارکرده‌ها در اولویت هستند و به نظر می‌رسد خودروسازان داخلی به رغم تمام تلاش‌هایشان سهم چندانی از این نوسازی و تقسیم بودجه نداشته باشند.
آغاز به کار یک دستگاه متروباس و ورود سه دستگاه دیگر تا پایان سال
ابتدای هفته جاری مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهر تهران از ورود نخستین دستگاه متروباس به ناوگان حمل ونقل عمومی خبر داد.
مهدی علیزاده در این خصوص اظهار کرد: «نخستین متروباس همزمان با آغاز سال تحصیلی وارد خطوط شد و از امروز ۲۰۴۷ دستگاه اتوبوس شاغل در خط داریم.»
وی با اشاره به ورود متروباس‌ها به چرخه حمل‌ونقل پایتخت افزود: «پس از پنج سال که از ورود چهار دستگاه متروباس ۲۵متری می‌گذرد، طی هفته اخیر تست گرم یک دستگاه از این اتوبوس‌ها با موفقیت انجام و این اتوبوس وارد خط خاوران - آزادی شد و تا پایان مهر، سه دستگاه متروباس دیگر هم وارد خطوط خواهد شد.»
ورود متروباس‌ها به ناوگان حمل‌ونقل شهری کشور
در تیرماه سال جاری رئیس شورای شهر تهران در جمع خبرنگاران اظهار کرد که به‌زودی متروباس‌ها به ناوگان حمل‌ونقل عمومی می‌پیوندند. مهدی چمران در این خصوص بیان کرده بود «قطعا در همه فضاها نمی‌توان از متروباس استفاده کرد و باید در خیابان‌های مستقیم و بدون پیچ و خم از این اتوبوس‌ها استفاده کرد.»
وی در ادامه نیز با اشاره به برنامه‌ریزی انجام شده در این بخش اظهار کرد: «قرار است اتوبوس‌های سه‌کابین وارد ناوگان کشور شود، اما هنوز تعداد و زمان ورود آن مشخص نیست.»
چمران درخصوص این اتوبوس‌ها اعلام کرده بود که «مجلس و دولت تصویب کردند که می‌توان از اتوبوس‌های کم کارکرد در فضای درون‌شهری و برون‌شهری استفاده کرد.»
وعده واردات متروباس‌ها در حالی در کمتر از سه ماه عملیاتی شد که خودروسازان داخلی هنوز اندرخم فروش یک دستگاه اتوبوس صفر کیلومتر به شهرداری‌های کشور مانده‌اند و برای فروش آن‌ها باید از هفت‌خوان بگذرند.
لزوم حمایت از تولیدکنندگان داخلی
در حالی قوانین استفاده از متروباس‌ها در ناوگان عمومی کشور به تصویب مجلس و دولت رسیده که به نظر می‌رسد جایی برای استفاده از محصولات داخلی در این مصوبات، تعریف نشده است.
نخستین متروباس‌ها در حالی کار خود را در ناوگان اتوبوسرانی پایتخت آغاز کرده‌اند که در خرداد ماه سال ۱۳۹۲، نخستین نمونه تولید داخل این خودروها به نمایش درآمد.
نخستین اتوبوس سه‌کابینه هیبرید کشور در آذربایجان شرقی و توسط شرکت آکیاخودرو در بهار ۱۳۹۲ رونمایی شد. این محصول با فناوری پیشرفته و استاندارد یورو پنج با بدنه کاملا آلومینیومی ساخته شده و به دلیل این که هیچ‌گونه جوشکاری و پیچ و مهره‌ای در بدنه اتوبوس استفاده نشده، وزن آن ۳۵ درصد کاهش یافته است.
طول این متروباس ۲۵ متر و عمر مفید آن ۳۰ سال اعلام شده بود و از مزایای آن می‌توان به جلوگیری از آلودگی هوا و هدررفت انرژی اشاره کرد.
بنابراین اگر مسئولان در این میان برنامه مدون و دقیقی برای استفاده از متروباس‌ها داشتند و تصمیم آن‌ها در این خصوص یک‌شبه اتخاذ نمی‌شد، حداقل ۱۰ سال زمان داشتند تا امروز به جای استفاده از مدل‌های کارکرده وارداتی که ارزبری بالایی دارند، شاهد استفاده از محصولات مشابه داخلی و توسعه خطوط تولید اتوبوس‌سازان کشور باشیم. رویه‌ای که پیش از این نیز در خصوص استفاده و به‌کارگیری از اتوبوس‌های معمول هم دیده می‌شد.
